TBMM’nin Açılması ve Çalışmaları, Türk bağımsızlık mücadelesinin en önemli aşamalarından biridir. 23 Nisan 1920’de Ankara’da açılan TBMM, Millî Mücadele’nin liderlik merkezi olarak işlev görmüş, halkın iradesini temsil etmiştir. TBMM’nin Açılması ve Çalışmaları, İstanbul’un işgali sonrası oluşan siyasi boşluğu doldurmuş ve yeni Türk devletinin temelini atan kararların alınmasını sağlamıştır. Bu süreçte alınan önlemler ve verilen mücadeleler, bağımsızlık yolunda kararlılığın bir göstergesi olmuştur. TBMM’nin Açılması ve Çalışmaları, Türkiye Cumhuriyeti’nin temelini atan en önemli siyasi ve hukuki adımlardan biri olarak tarihe geçmiştir.

İçindekiler

TBMM’nin Açılması ve Çalışmaları

TBMM’nin Açılması ve Çalışmaları

1. Giriş

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) açılması, Osmanlı Devleti’nin çöküş sürecine bir tepki olarak başlayan Millî Mücadele’nin en önemli siyasi hamlesi olmuştur. 23 Nisan 1920’de Ankara’da toplanan TBMM, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinde halkın iradesini temsil eden bir liderlik merkezi olarak kurulmuştur. İstanbul’un işgali ve Meclis-i Mebusan’ın dağıtılmasının ardından oluşan siyasi boşluk, TBMM’nin açılmasıyla doldurulmuş, Millî Mücadele’nin stratejik ve siyasi temelleri burada atılmıştır.

TBMM’nin Açılışı

Mustafa Kemal Paşa’nın Çağrısı

Mustafa Kemal Paşa, 16 Mart 1920’de İstanbul’un işgal edilmesinden hemen sonra, Anadolu’nun kontrolünü elinde tutan Heyet-i Temsiliye adına bir genelge yayımlayarak olağanüstü yetkilere sahip bir meclisin toplanacağını duyurmuştur. Bu genelge, eski Meclis-i Mebusan üyelerinin ve yeni seçilecek temsilcilerin katılımıyla Ankara’da bir ulusal meclisin kurulmasını öngörmüştür. Anadolu halkına yayılan bu çağrı, bağımsızlık mücadelesinin meşru bir siyasi liderlik çatısı altında toplanacağına dair güçlü bir mesaj vermiştir.

TBMM’nin Açılış Süreci

Ankara, Anadolu’nun direniş merkezi olarak stratejik bir konuma sahipti. Bu nedenle, 23 Nisan 1920 tarihinde, halkın temsilcilerinden oluşan Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), büyük bir coşkuyla açıldı. Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde gerçekleştirilen bu açılış töreni, halkın bağımsızlık iradesinin temsil edildiği bir dönüm noktasıydı.

Meclisin ilk oturumunda, halkın kendi geleceğini tayin etme hakkına vurgu yapıldı. Mustafa Kemal Paşa, yaptığı konuşmada meclisin “milletin yegâne iradesini temsil edeceğini” ve Türk milletinin esaret altına alınamayacağını ifade etti. Bu konuşma, bağımsızlık mücadelesine olan inancı ve direniş azmini artırmıştır.

TBMM’nin İlk Kararları

TBMM’nin açılışıyla birlikte, yeni Türk devletinin temellerini atan ilk kararlar alınmıştır. Meclisin öncelikli hedefi, Millî Mücadele’nin yönetilmesi için gerekli olan siyasi ve askerî düzenlemeleri yapmaktı. Bunun yanında, halkın desteğini artırmak ve işgallere karşı direnişi yaygınlaştırmak amacıyla bir dizi yasa çıkarılmıştır. Mustafa Kemal Paşa’nın Meclis Başkanı seçilmesiyle birlikte, liderlik merkezi tam anlamıyla Ankara’ya taşınmıştır.

Sonuç

TBMM’nin açılışı, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinde siyasi bir dönüm noktası olmuştur. Halkın iradesini temsil eden bu meclis, Millî Mücadele’nin kararlılıkla yürütülmesini sağlamış ve yeni Türk devletinin temelini atmıştır. 23 Nisan 1920, yalnızca meclisin açılışı değil, aynı zamanda ulusal egemenliğin doğuşunu simgeler.

TBMM’nin İlk Kararları

Bağımsızlık Mücadelesinin Yönetimi

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), açılışından hemen sonra Millî Mücadele’yi etkin bir şekilde yönetmek ve halkın desteğini artırmak için bir dizi önemli karar almıştır. Bu kararlar, işgaller karşısında milli direnişi desteklemenin yanı sıra, halkın bağımsızlık mücadelesine olan inancını pekiştirmeyi hedeflemiştir. Meclis, Anadolu’da işgallerle mücadele eden Kuvayı Milliye güçlerine yasal dayanak sağlayarak bağımsızlık hareketini daha düzenli ve etkili bir şekilde yönlendirmeye başlamıştır.

Mustafa Kemal Paşa’nın Liderliği

Meclisin ilk oturumunda yapılan seçimlerde Mustafa Kemal Paşa, Meclis Başkanı seçilmiştir. Bu, Millî Mücadele’nin liderliğinin resmî bir zemine oturtulması açısından kritik bir adımdır. Mustafa Kemal Paşa’nın liderliğinde alınan ilk kararlar, bağımsızlık mücadelesinin kararlılıkla sürdürüleceğinin bir göstergesi olmuştur. Bu dönemde, hem askerî hem de siyasi kararlar alarak direnişin kapsamını genişletmek ve halkın direniş gücünü artırmak hedeflenmiştir.

Halkın Direniş Gücünü Artırmaya Yönelik Düzenlemeler

TBMM’nin aldığı ilk kararlar arasında, halkın direniş gücünü artırmayı hedefleyen yasalar ön planda olmuştur. Vergilerin yeniden düzenlenmesi, işgal bölgelerindeki halkın savunmaya katkıda bulunması ve lojistik desteklerin sağlanması gibi düzenlemelerle halkın aktif katılımı sağlanmıştır. Ayrıca, yerel direniş hareketlerinin tek bir otorite altında birleştirilmesi, Millî Mücadele’nin daha organize bir yapıya kavuşmasını sağlamıştır.

Milli İradenin Temsili ve Hukuki Düzenlemeler

Meclis, halkın iradesini tam anlamıyla temsil eden bir organ olarak, hukuki düzenlemeler yaparak bağımsızlık mücadelesine meşruiyet kazandırmıştır. İlk kararlar arasında, işgallere karşı direnişi meşru kılan ve halkı direnişe teşvik eden düzenlemeler öne çıkmıştır. Ayrıca, İtilaf Devletleri’nin Anadolu üzerindeki planlarını engellemek için uluslararası hukuka dayalı bir bağımsızlık iddiası geliştirilmiştir.

Sonuç: Kararlılığın İfadesi

TBMM’nin ilk kararları, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesindeki kararlılığını ve halkın iradesine duyduğu güveni yansıtmıştır. Alınan kararlar, Millî Mücadele’nin stratejik zeminini oluşturmuş ve yeni Türk devletinin temelini atmıştır. TBMM’nin liderliğinde yapılan bu düzenlemeler, işgalci güçlere karşı direnişi güçlendirerek bağımsızlık yolunda kritik bir döneme damga vurmuştur.

I. TBMM Hükûmeti’ne Karşı İç Ayaklanmalar

Ayaklanmaların Nedenleri

I. TBMM Hükûmeti, kurulduğu andan itibaren çeşitli iç ayaklanmalarla mücadele etmek zorunda kalmıştır. Bu isyanların temel nedenleri arasında, İstanbul Hükûmeti’nin Millî Mücadele’ye karşı tutumu, İtilaf Devletleri’nin desteklediği bölgesel isyanlar ve halkın bazı kesimlerinde oluşan güven eksikliği yer almaktadır. Özellikle, İstanbul Hükûmeti’nin Kuvayı Milliye aleyhine yayımladığı bildiriler ve dini duyguları kullanarak halkı etkileyen propagandalar, ayaklanmaların çıkışında etkili olmuştur.

Bolu ve Düzce Ayaklanmaları

Bolu ve Düzce ayaklanmaları, Karadeniz bölgesinde Millî Mücadele’yi zayıflatmayı hedefleyen isyanların en önemlileri arasındadır. Bu ayaklanmalarda İstanbul Hükûmeti’nin ve İngilizlerin etkisi büyük olmuştur. Düzce bölgesinde yaşayan halkın bir kısmı, dinî değerler üzerinden yapılan propagandalara inanarak TBMM’ye karşı harekete geçmiştir. Ancak, TBMM Hükûmeti’nin kararlı müdahaleleri sayesinde bu isyanlar kısa sürede bastırılmıştır. Kuvayı Milliye güçlerinin yerel halkı da örgütleyerek aldığı önlemler, bu ayaklanmaların yayılmasını engellemiştir.

Anzavur İsyanları

Anzavur İsyanı, İstanbul Hükûmeti tarafından desteklenen ve doğrudan Kuvayı Milliye hareketini hedef alan isyanlardan biridir. Ahmet Anzavur’un liderlik ettiği bu hareket, Balıkesir ve çevresinde Millî Mücadele’yi sekteye uğratmayı amaçlamıştır. Dini değerleri ve geleneksel yönetim anlayışını savunan Anzavur, halkı TBMM’ye karşı kışkırtmış, ancak Kuvayı Milliye güçleri tarafından etkisiz hale getirilmiştir. Bu isyan, TBMM’nin otoritesini pekiştiren bir mücadele olarak tarihe geçmiştir.

Koçgiri İsyanı

Koçgiri İsyanı, doğuda yaşanan önemli bir ayaklanmadır. Ağırlıklı olarak Kürt nüfusun yaşadığı bölgelerde, bağımsız bir yönetim kurma talebiyle başlayan bu isyan, Millî Mücadele için büyük bir tehdit oluşturmuştur. TBMM, bu isyanı bastırmak için hem askerî hem de siyasi yöntemlere başvurmuş, halkın desteğini kazanarak direnişi sona erdirmiştir. Koçgiri İsyanı, TBMM’nin otoritesini güçlendiren önemli bir sınav olmuştur.

TBMM’nin Ayaklanmalara Karşı Aldığı Önlemler

TBMM Hükûmeti, iç ayaklanmalarla mücadelede etkin bir strateji izlemiştir. Kuvayı Milliye güçlerini isyan bölgelerine sevk ederek, bu hareketleri bastırmayı başarmıştır. Aynı zamanda halkın güvenini kazanmak için dini değerleri suiistimal eden propagandalara karşı bilinçlendirme faaliyetleri yürütülmüştür. Halkın desteğini sağlamak, Millî Mücadele’nin başarısı için kritik bir rol oynamıştır.

Sonuç

I. TBMM Hükûmeti’ne karşı çıkan iç ayaklanmalar, Millî Mücadele sürecinde büyük zorluklar yaratmıştır. Ancak bu isyanların bastırılması, TBMM’nin otoritesini pekiştirmiş ve halkın bağımsızlık mücadelesine olan güvenini artırmıştır. Bu süreçte alınan önlemler ve Kuvayı Milliye’nin gösterdiği kararlılık, Türkiye’nin bağımsızlık yolunda ilerlemesini sağlamıştır.

5. Sonuç

TBMM’nin açılması, Türk milletinin bağımsızlık azminin ve ulusal iradenin somut bir ifadesi olmuştur. Meclisin aldığı kararlar, bağımsızlık mücadelesinin seyrini değiştirmiş ve Türk milletinin kendi geleceğini tayin etme iradesini pekiştirmiştir. TBMM, yeni Türk devletinin kuruluşunda temel bir rol oynamış ve Cumhuriyet’in temellerini atmıştır.

Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar

Acun, F., Sofuoğlu, A., Yılmaz, M., Anzerlioğlu, Y., Doğaner, Y., Gökgöz, S. S., Aktaş, Ö. (2015). Atatürk ve Türk İnkılap Tarihi. Ankara: Siyasal Kitabevie, O. (1999). “11 Nisan 1920 (1336) Tarihli Takvim-i Vekayi’de Kuvayı Milliye Aleyhinde Yayınlanan Kararlar”. Atatürk Yolu Dergisi, 24, 417-467 .
Kansu,). Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber (2. Cilt). Ankara: TTK .
Milli Mücadele Al. Ankara: Genelkurmay ATASE Başkanlığı .
Pehlivanlı, H. (1992). Askekilatı. Ankara: Genelkurmay Basımevi .
Türk İstiklal Harbi. (1974). Hıyanet-inunu ve İstiklal Mahkemeleri. Ankara: TTK .

Akademik Çalışmalar

Millî Mücadele Döneminde İstanbul Hükümeti’nin Tutumuna Karşı Meclis Celse Zabıtlarında Tepkiler ve Yorumlar
Özüçetin, Y., & Filiz, İ. (2013). Millî Mücadele Döneminde İstanbul Hükümeti’nin Tutumuna Karşı Meclis Celse Zabıtlarında Tepkiler ve Yorumlar. Türklük Bilimi Araştırmaları, (34), 179-206. DergiPark
Türkiye Büyük Millet Meclisi I. Yasama Dönemi (1920-1923) ve Dış Politika, Dış Politikanın Parlamenter Denetimi ile TBMM’nin Dış İlişkileri
Aydın, E. (2014). Türkiye Büyük Millet Meclisi I. Yasama Dönemi (1920-1923) ve Dış Politika, Dış Politikanın Parlamenter Denetimi ile TBMM’nin Dış İlişkileri. Yasama Dergisi, (28), 104-141. DergiPark
Türkiye Büyük Millet Meclisinin Açılma Süreci ve Meclisin Açılış Günü (23 Nisan 1920)
Erdem, U. (2021). Türkiye Büyük Millet Meclisinin Açılma Süreci ve Meclisin Açılış Günü (23 Nisan 1920). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 1-15. DergiPark
Millî Mücadele’de İç İsyanlar, Vatana İhane Kanunu ve İstiklâl Mahkemeleri
Aybars, E. (1975). Millî Mücadele’de İç İsyanlar, Vatana İhane Kanunu ve İstiklâl Mahkemeleri. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, (1), 45-60. DergiPark
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Çıkardığı İlk Kanunlar ve Bu Kanunların Millî Mücadele’deki Yeri
Şengül, H. (2020). Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Çıkardığı İlk Kanunlar ve Bu Kanunların Millî Mücadele’deki Yeri. Vakanüvis – Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 5(1), 152-179. DergiPark
Millî Mücadele Dönemi’nde Karşılaşılan Bazı Sorunlar ve Çözüm Arayışları
Yıldırım, H. (2020). Millî Mücadele Dönemi’nde Karşılaşılan Bazı Sorunlar ve Çözüm Arayışları. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 36(82), 123-145. DergiPark
İstanbul’un İdaresinin Türkiye Büyük Millet Meclisi Yönetimine Geçişi ve Azınlıkların Tutumu
Yıldırım, H. (2017). İstanbul’un İdaresinin Türkiye Büyük Millet Meclisi Yönetimine Geçişi ve Azınlıkların Tutumu. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 16(33), 1-20. DergiPark
TBMM’de Ekonomik Gündem: Rus Altınları (1920-1922)
Yıldız, G. (2019). TBMM’de Ekonomik Gündem: Rus Altınları (1920-1922). Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 35(81), 45-70. DergiPark
I. Dönem TBMM’de Vekilleri Heyeti Riyaseti (Hükümet Başkanlığı)nın TBMM Reisi Tarafından Üstlenilmesi ve Uygulamadaki Görünümleri
Akın, R. (2014). I. Dönem TBMM’de Vekilleri Heyeti Riyaseti (Hükümet Başkanlığı)nın TBMM Reisi Tarafından Üstlenilmesi ve Uygulamadaki Görünümleri. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 30(88), 123-150. DergiPark